Mgawo wa umeme wadaiwa ni hujuma

*Yadaiwa lengo kushawishi kuwasha Dowans
*Bosi wa TANESCO akiri kusikia, akanusha

Na Waandishi Wetu

WAKATI mgawo wa umeme ukizidi kulitikisa taifa habari za hivi
karibuni zimesema kuwa ni hujuma iliyoandaaliwa kitalaamu ili kuweka mazingira ya kununua au kukodi mitambo ya Dowans kwa kisingizio cha kuinusuru nchi.

Tayari hatua hiyo ya kuwasha mitambo ya Dowans imeelezwa kuwa inaweza kuliingiza taifa katika matatizo makubwa.Habari za uchunguzi ambazo limelifikia Majira zimesema kuwa mbali na matatizo ya maji yaliyoanza kujitokeza siku za karibuni, mgawo wa umeme ulianza muda mrefu ukihusishwa na kuharibika kwa mitambo kadhaa ya kufua umeme, jambo ambalo limetajwa na chanzo chetu kuwa ni sehemu ya mkakati huo.

Ingawa Mkurugenzi Mkuu wa TANESCO, Bw. William Mhando alikanusha kuwapo kwa mpango huo, alikiri kuwapo kwa madai hayo akisema yameshafanyiwa uchunguzi na kubaini kuwa hayana ukweli kwa kuwa mgawo huo hautokani na hujuma.

Mmoja wa wabunge waliozungumza na Majira ambaye hakutaka kutajwa gazetini, amesema anazo taarifa kuwa sh milioni 500 zimetengwa na kuwalipa baadhi mafundi wa shirika la umeme TANESCO kuhujumu mitambo ya shirika hilo ili tatizo la umeme lionekane kubwa na kushawishi umma katika matumizi ya mitambo hiyo.

Mtoa habari wetu alisema kuna kituo kimojawapo jijini Dar es Salaam mafundi wa TANESCO walilazimishwa na bosi wao kuingiza umeme mkubwa zaidi ya uwezo wake, na walipofanya hivyo ukalipuka.

"Wamepewa tip ya milioni 500/-, linapokwisha tatizo hili linajitokeza jingine, lengo ni kushinikiza Watanzania waone kuna tatizo, ili serikali iruhusu mtambo wa Dowans kuzalisha," alisema.

Akifafanua suala hilo, Bw. Mhando alisema madai hayo yalijitokeza kwenye kituo kidogo cha Kipawa ambacho kina uwezo wa kuzalisha kv 132, na ndio umeme ulioingia na si zaidi ya hapo.

"Kama ungeingia umeme unaofikia kv 400 hapo tungesema sawa kuna hujuma," alisema. Bw. Mhando na kufafanua kuwa uchunguzi wa tuhuma hizo ulifanywa na mafundi wa ndani na nje ya nchi.

Taarifa hizo zimejitokeza wakati mitambo ya Dowans imeanza kupigiwa chapuo na baadhi ya wanasiasa akiwamo Mwenyekiti mpya wa Kamati ya Nishati na Madini, Bw. Januari Makamba, kuwa iwashwe kwa mkataba maalumu wa miezi mitatu ili kuinusuru nchi ambayo inaelekea kuwa gizani.

Tayari kauli hiyo ya Bw. Makamba iliyokaririwa juzi kwenye Kipindi cha Jambo Tanzania kinachorushwa na TBC1, imeelezwa inaweza kuliingiza taifa katika majanga mengine makubwa.

Mhadhiri Mwandamizi wa Chuo Kikuu cha Mtakatifu Augustino, Profesa Mwesiga Beregu kauli zilizotolewa na baadhi ya viongozi kutaka mitambo ya Dowans iwashwe ili kunusuru tatizo la umeme nchini ni hatari kwa taifa na zitakuwa hatua za zimamoto ambazo hazitasaidia nchi kuondokana na tatizo.

"Hizi ni hatua za zimamoto. Tunatoka katika janga hilo na tunaingia katika janga jingine bila ya kufikiria. Ni lazima watu watambue kwamba kuna sheria za kimataifa zimetawala kwenye hiyo Dowans, wasikurupuke," alisisitiza.

Alisema kama watu hawatafikiria kwa makini na kisha kulazimisha mitambo hiyo ya Dowans iwashwe, Tanzania itaingia katika matatizo mengine mapya, ambapo alisisitiza kwamba kabla ya maamuzi wafikirie kwanza wasije wakaingiza nchi katika majanga hayo.

Prof. Beregu alisema kuwa tatizo la serikali bado inajikanyaga, haijajiandaa kuweka mikakati ya muda mirefu bali wanayozungumzwa ni zimamoto.

"Tatizo ni kwamba hakuna mikakati madhubuti ya kuzalisha umeme nchini, eneo hili limegubikwa na ufisadi wa namna fulani, ndio maana tumefikia hapa tulipo sasa na ndio maana yote yanayoongelewa ni kama zima moto," alisema.

Alisema kuwa maamuzi Tanzania yamekuwa ya ovyo onyo, hakuna changamoto ya kufikiri na matokeo yake miaka mitano imepita lakini hakuna kitu ambacho Watanzania wanaweza kusherehekea.

Naye Mkurugenzi Mtendaji wa Chama cha Waandishi wa Habari Wanawake (TAMWA), Bi. Ananilea Nkya aliitaka serikali kuwaeleza kwa kina wananchi kwa nini Taifa limefikia hapa lilipo sasa.

Bi. Nkya alisema kuwa tatizo kubwa la viongozi walioko madarakani wamekuwa wakidharau wananchi na ndio maana nchi inakwenda shaghalabaghala.

"Taifa lilipofikia sasa ni hatari serikali ieleze wananchi ni kwa nini imewafikisha katika hali hii ngumu ni kwa nini wanadharau wananchi, wamekaa kimya bila ya kutoa maamuzi yoyote kuhusu umeme wanafikiria nini,"alihoji.

"Wananchi wanahitaji umeme, sasa angalia Shirikisho la Wenye Viwanda Tanzania (CTI) limesema viwanda 50 kati ya 280 huenda vikafungwa na vingine kupunguza uzalishaji endapo makali ya mgawo wa umeme yataendelea hadi mwezi ujao, serikali inafikiria nini," alihoji.

Katika kipindi cha Jambo Tanzania cha TBC1, ambacho kilikuwa kikijadili hali ya umeme nchini juzi, Bw. Makamba alisema ni ujinga kuruhusu gridi ya Taifa izimike huku kukiwa na mtambo wa Dowans uliozimwa.

"Hatuwezi kuwa katika dharura huku kuna mtambo umezimwa kwa sababu ya kisiasa...tutumie hata sheria za kuhujumu uchumi mitambo iwashwe

"Wote tutaonekana hatuna akili wakati tukokosa umeme huku kuna mtambo wa Dowans ambao una uwezo wa kuzalisha megawati 120. Uwashwe hata kama ni kwa mkataba wa siku 90," alisema.

Akichangia hoja hiyo, mbunge mmoja wa CCM ambaye hakupenda kutajwa jina lake kutokana na ugumu wa suala hilo anavyoliona alisema anaweza kuzungumzia jambo lingine lolote atakaloulizwa lakini si
kuzungumzia masuala ya umeme na Dowans.

“Unaweza kuzungumza lolote na mimi lakini hili la mitambo ya Dowans naomba nisichangie kwa sababu miongoni mwetu wabunge wa CCM wapo wenye maslahi yao, hivyo unaweza kutoa maoni ukawa katika hali mbaya,” alisema.

Waziri wa zamani wa Ujenzi, Bw. Nalaila Kiula alisema kuwasha mitambo ya Dowans ni kujivuruga wenyewe na kutengeza mazingira ya kuonesha kwamba mkataba ulivyunjwa kimakosa.

Mkataba ulivyunjwa kwa sababu za msingi, serikali ikijiingiza katika kutatua matatizo ya umeme kwa faida ya muda mfupi itakuja kusumbua baadaye ni bora mitambo hiyo isiwashwe.

Alisema mvua ziko karibuni kunyesha, maji yatajaa katika mabwawa yetu umeme utapatikana na pia alirejea hoja la aliyekuwa Waziri Mkuu, Bw. Edward Lowassa kuwa kama hilo linaonekana litachelewa ni vyema wakakodi wataalamu wa kutengeza mvua wafanye hivyo ili kujaza mabwawa kwa muda hadi masika.

“Dowans tuna matatizo nao alafu unataka kuwasha mitambo yao, tutakuwa tunafuta makosa na kuonesha tulikosea kuvunja nao mkataba, mambo haya yanaweza yakawa ya kisiasa, tuzingatie maadili tusikubali kutumika,” alisema.

Bw. Kiula alisisitiza kwamba mitambo hiyo isiwashwe kwani TANESCO ndio wanaohusika na masuala ya umeme nchi nzima, bado hawajatoa wazo la kuwasha mitambo hiyo ya watu wenye utata.

Alisisitiza kwamba wazo hilo linawezekana kuwa la kisiasa ili kuwanusuru waliojiingiza na kuleta kampuni hizi ili Dowans ionekane kuwa ni halali kwa kuwa walirithishwa na Kampuni ya Richmond.

Mbunge wa Ukonga (CCM), Bi. Eugen Mwaiposa akizungumzia hilo alisema anaunga mkono hoja ya kuwasha mitambo ya Dowans kwa sababu mahitaji yaliyopo ni kupata umeme.

Alisema kukosekana kwa umeme kunaathiri sana wafanyabiashara ndogondogo hivyo kama kuna uwezekano wa kuwasha hizo mashine ziwashwe ili kuondokana na kiza.

“Sijajua Serikali itaingia gharama kiasi gani katika kuwasha mitambo hiyo lakini naunga mkono iwashwe,” alisema.

Wakati huo huo, Mbunge wa Jimbo la Ubungo (CHADEMA), Bw. John Mnyika amekanusha taarifa zilizomkariri akishauri kampuni ya Dowans ipewe mkataba wa miezi mitatu.

Bw. Mnyika alisema kuwa gazeti moja (sio majira) lilimnukuu vibaya, likidai alitoa kauli hiyo wakati akizungumza katika mahojiano katika Kipindi cha Jambo cha TBC1.

"Napenda watanzania wenzangu wakumbuke kwamba kipindi hicho kilirushwa moja kwa moja, na katika kipindi husika hakuna kauli yoyote niliyoitoa ya kutaka mitambo ya Dowans iwashwe kwa mkataba wa miezi mitatu, badala yake niliitaka serikali itumie sheria hususani ya uhujumu uchumi kuiwasha mitambo husika kwa maslahi ya taifa," alisema.

Sambamba na hilo alisema atatoa tamko la kina hivi karibuni kutokana na nafasi yake ya uwaziri kivuli kuhusu suala la umeme kwa kuzingatia hali ya maisha ilivyo nchini.
 
Bw. Mnyika alisema kwa mtazamo wake ni muhimu ili kupunguza adha ya mgawo wa umeme, serikali itumie mamlaka yaliyopo kwenye katiba na sheria ikiwemo sheria ya uhujumu uchumi, sheria ya kupambana na rushwa, sheria ya mali zilizopatikana isivyo halali na sheria nyinginezo, itaifishe mitambo hiyo haraka iwezekanavyo na kuiwasha kwa maslahi ya umma.

"Ikumbukwe kwamba kampuni ya Dowans ilirithi mkataba kutoka kampuni ya Richmond ambayo ilithibitishwa kwa maazimio ya bunge kuwa ilipata mkataba katika mazingira ya ukiukwaji wa sheria ikiwemo sheria ya kupambana na rushwa, na pia kampuni hiyo ina utata kuhusu usajili, umiliki na uhamasishaji wa mkataba wake kama suala zima likitazamwa kwa undani wake yakirejewa yaliyojiri Costa Rica na Tanzania," alisema Bw. Mnyika.

Alisema wakati mjadala kuhusu MW 120 za Dowans ukiendelea na kwa kuwa kiasi hicho hakiwezi kuziba pengo la takribani MW 240 ambalo linakabili taifa hivi sasa, ni muhimu kwa Waziri wa Nishati na Madini kutoa maelezo ya kina kuhusu hatua ambayo serikali inataka kuchukua ya kukodi mitambo ya MW 260.

"Waziri atoe ufafanuzi wa kutokukamilika kwa mipango ya serikali wakati ambapo dharura ya umeme ilijulikana tangu mwaka 2002, serikali ikaijadili kwa kina mwaka 2006, bunge likapitisha maazimio mwaka 2008 na serikali ikaahidi tena mwaka 2009 kuweka utaratibu wa kukabiliana na dharura hiyo.

"Katika muktadha huo ni muhimu kwa bunge kupata fursa ya kujadili kwa kina suala la umeme katika mkutano unaoendelea wa bunge kama jambo la dharura ili kuweza kulinusuru taifa," aliongeza.